Ombor auditi va inventarizatsiya: farqi nima va O‘zbekistondagi biznes qaysisini tanlashi kerak?
Biznesda ko‘pincha ikki tushuncha — inventarizatsiya va ombor auditi aralashtiriladi. Ular bir xildek ko‘rinadi: mahsulotlarni hisoblash va farqlarni aniqlash. Ammo amalda bu turli vositalar bo‘lib, har birining o‘z maqsadi, chuqurligi va natijasi bor.

«Nega omborda hammasi ishlayotgan bo‘lsa ham, inventarizatsiyaga vaqt va pul sarflash kerak?» — savol tushunarli. Ammo O‘zbekistondagi amaliyot aksini ko‘rsatadi: aynan muntazam inventarizatsiyaning yo‘qligi eng ko‘p foydani yeyadi — yetishmovchilik, noto‘g‘ri tartib va muzlatilgan aylanma mablag‘ orqali.
Ko‘plab omborlar 1C va Excelda ishlayotgani, va tovar oqimi import va ulgurji tarmoqlarga tayangan sharoitda, xatolik narxi ayniqsa yuqori.
-
Inventarizatsiya = pul nazorat ostida Yetishmovchilik va noto‘g‘ri tartib marjaga bevosita ta’sir qiladi. Hisob-kitob xatolari — bu zaxiradagi “o‘lik” pul. 💡 Bizning loyihalarimizda muntazam inventarizatsiya yillik yo‘qotishlarni 10–20% ga kamaytiradi.
-
Bu RUz qonuni talabi Soliq hisoboti yillik hisobotdan oldin haqiqiy qoldiqlarni to‘g‘ri ko‘rsatishni talab qiladi. Buxgalteriya va fakt o‘rtasidagi tafovutlar jarimalar va nazorat organlari bilan bahslarga olib keladi.
-
O‘g‘rilik va xodim xatolaridan himoya Muntazam qayta hisoblash manipulyatsiya imkoniyatlarini kamaytiradi. Kompaniyalar «inson faktorining» 30–40% ga pasayishini qayd etadi.
-
Tezkor jarayonlar va mamnun mijozlar Aniq qoldiqlar = tez qidirish, kamroq qaytish, yuqori SLA. Manzilli saqlash va siklik hisob-kitoblar qabul qilish va tanlashni tezlashtiradi.
-
Avtomatlashtirish va o‘sish uchun baza “Toza baza”siz WMS/marketpleyslarni joriy etish tartibsizlikka olib keladi. Inventarizatsiya — raqamlashtirishning asosi.
Mini-kейс: Toshkentdagi ombor ~2 mln USD aylanma bilan kompaniya Inventory.uz bilan to‘liq inventarizatsiya o‘tkazdi. Avval: yetishmovchilik 8%, uyachalar chalkash, ombor↔buxgalteriya bahslari. Keyin: yetishmovchilik 2,5%, manzilli hisob, tanlash vaqti −35%. Tejash: birinchi yilda o‘n minglab dollar.
Biznesga muntazam inventarizatsiya nima beradi Moliyaviy: saqlangan marja, kamroq yo‘qotish. Huquqiy: soliq xavflarini kamaytirish. Operatsion: jarayonlar tezroq, kamroq xato. Strategik: kengayish va IT loyihalarga tayyorgarlik.
FAQ Biz kichik kompaniyamiz. Bu majburiymi? Ha. Hatto 300–500 SKU bo‘lgan ombor xatolar tufayli 5–10% aylanmani yo‘qotishi mumkin.
Inventarizatsiyani qanchalik tez-tez o‘tkazish kerak? Kamida — yillik hisobotdan oldin. Optimal — ABC/XYZ bo‘yicha siklik (A — haftalik, B — oylik, C — choraklik). Batafsil «Ombordagi 5 xato…» maqolasida.
Ishni to‘xtatmasdan bo‘ladimi? Ha, zonalash va “tinchlik oynalari” bilan. Yilni boshlash/yopish uchun qisqa to‘xtash kerak bo‘lishi mumkin.
📥 Chek-list: Omborni inventarizatsiyaga tayyorlash (ish jarayonini to‘xtatmasdan)
Keltirilgan raqamlar — Inventory.uz loyihalari va sanoat benchmarklariga asoslangan; haqiqiy natijalar ombor xususiyatiga bog‘liq.