Inventarizatsiyani qanchalik tez-tez o‘tkazish kerak: yiliga bir marta yoki tsiklik tarzda?
Biznes egalari ko‘pincha shunday savolga duch keladi: yil oxirida bir marta katta inventarizatsiya yetarlimi yoki muntazam (tsiklik) hisob-kitoblarni joriy qilish kerakmi?
Ombor auditi va inventarizatsiya: farqi nimada va O‘zbekistondagi biznes uchun nima tanlash kerak
Biznes muhitida ko‘pincha ikki tushuncha — inventarizatsiya va ombor auditi aralashtiriladi. Ko‘rinishicha, bu bir xil: tovarlarni hisoblash va tafovutlarni aniqlash. Ammo amaliyotda bu turli vositalar bo‘lib, har birining o‘z maqsadi, chuqurligi va natijasi bor. O‘zbekistonda omborlar ko‘pincha 1C yoki Excelda ishlayotgani va biznes o‘sishi WMS va avtomatlashtirishni talab qilayotgani sharoitida, to‘g‘ri tanlov ayniqsa muhim.
Inventarizatsiya nima Inventarizatsiya — bu omborda barcha tovar va materiallarni hisoblash va buxgalteriya ma’lumotlari bilan solishtirish. Vazifa: haqiqiy qoldiqlar, yetishmovchilik va noto‘g‘ri tartibni aniqlash. Natija: baza tuzatish, tafovut aktlari, buxgalteriya uchun boshlang‘ich nuqta. Davr: kamida yiliga bir marta (qonun bo‘yicha), optimal — ABC/XYZ bo‘yicha siklik. 📌 Toshkentdagi tekstil kompaniyasi omborida yetishmovchilik aylanmaning 3% ni tashkil etgan. To‘liq inventarizatsiya va tuzatishlardan so‘ng baza aniqroq bo‘ldi: ko‘rsatkich 1,5% gacha tushdi va biznes uchun o‘n minglab dollar tejadi.
Ombor auditi nima Ombor auditi — ombor ishlarini, jarayonlar, zonalar, xodimlar va IT tizimlarini kompleks tekshirish. Vazifa: xatolar va yo‘qotishlarning tizimli sabablarini aniqlash. Natija: tavsiyalar bilan hisobot, optimallashtirish rejasi, eng yaxshi amaliyotlarni joriy etish. Davr: egalar talabiga ko‘ra yoki biznesni kengaytirishdan oldin. 📌 Farg‘onadagi ulgurji kompaniyada audit shuni aniqladi: manzilli saqlash yo‘qligi ombor ishchilarining 40% vaqtini tovar qidirishga sarflashiga olib kelgan. Manzilli tizim va TSD berilgandan so‘ng tanlash tezligi 40% ga oshdi, yetishmovchilik deyarli ikki barobar kamaydi.
Asosiy farq Inventarizatsiya savolga javob beradi: «Hozirda bizda qancha mavjud?» Audit savolga javob beradi: «Nima uchun xatolar yuz bermoqda va ularni qanday tuzatish mumkin?»
Inventarizatsiya qachon kerak
- Yillik hisobotdan oldin.
- Mas’ul shaxs o‘zgarganda.
- Yangi hisob tizimi joriy etilganda.
- O‘g‘rilik yoki xatoliklarga shubha bo‘lganda.
Audit qachon kerak
- Yuqori yo‘qotishlar va noaniq yetishmovchilik sabablarida.
- Kengayish va avtomatlashtirishga tayyorgarlikda.
- Samardorlik muammolarida (sekin tanlash, ortiqcha, buxgalteriya bilan bahslar).
- Marketpleysga o‘tishda va WMS integratsiyasida.
📥 Chek-list «10 savol: Omboringiz auditga tayyormi?»
FAQ Faqat audit qilish mumkinmi, inventarizatsiyasiz? Yo‘q. Audit sabablarni ko‘rsatadi, lekin inventarizatsiya ma’lumotlari bo‘lmasa, asosga ega emas.
Audit qancha davom etadi? Maydoni, assortiment va jarayonlarga qarab 3–10 ish kuni.
Biznes uchun nima foydaliroq? Inventarizatsiya — majburiy minimum. Audit — yo‘qotishlarni kamaytirish va samaradorlikni oshirish evaziga o‘zini qoplashi mumkin bo‘lgan sarmoya.
Xulosa Inventarizatsiya — bu majburiy protsedura, bu holda hisob-kitob olib borib, hisobot topshira olmaysiz. Ombor auditi — xatolar sabablarini aniqlash va biznesni o‘sishga tayyorlash uchun strategik vosita.
Ular birga O‘zbekistondagi biznesga to‘liq nazorat beradi: haqiqiy qoldiqlardan jarayonlarni optimallashtirishgacha.
Inventory.uz ham bir martalik inventarizatsiyalar, ham kompleks ombor auditlarini «kalit bilan» va natija kafolati bilan amalga oshiradi. Keltirilgan raqamlar — Inventory.uz loyihalari va sanoat benchmarklariga asoslangan; haqiqiy natijalar ombor xususiyatiga bog‘liq.